19. BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE AR-GE

Yazılım Geliştirme alanındaki insan kaynağını güçlendirmek için kullanılan mevcut teknolojilerdeki gelişmelerin takibi, kurum çalışanlarının yetkinliklerinin artırılması, değişime adaptasyonun geliştirilmesi ve entelektüel sermayenin doğru bir şekilde yönlendirilebilmesi amacıyla çalışanlarına yönelik eğitim faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Veri Ambarı Uygulamaları

2022 yılı içerisinde Büyük Veri Analitik Platform kurulum çalışmaları tamamlanmıştır. Pilot proje olarak eski GeoMIS platformunun yeni ortamda geliştirme çalışmaları başlamıştır. 2023’ün ilk çeyreğinde projenin hizmete geçmesi beklenmektedir. Yine 2022 yılı içerisinde yeni raporlama platformunun kurulumu ve bazı önemli raporların yeni ortama taşınması tamamlanmıştır. 2022 içerisinde Risk Merkezi İnteraktif Veri Platformu’na yeni ürünlerin eklenmesi sağlanarak ortamdaki raporlar zenginleştirilmiştir.

CRM Uygulamaları tarafında, KVKK, GSM Doğrulama gibi projelerde kanal aktif rol almış, platformun bakımına yönelik talepler gerçekleştirmiştir.

ERP Uygulamaları Ekibi, satın alma, mali işler, insan kaynakları ekiplerinin ihtiyaçları doğrultusunda ERP modülleri üzerindeki yeni geliştirme ve bakım faaliyetleriyle e-finans uygulamasının ideal lokasyonuna taşınması çalışmasını gerçekleştirmiştir.

Micro Focus firması tarafından organize edilen “Micro Focus Realize 2022” etkinliğinde “Vertica ile Yeni Nesil Analitik” konulu sunumla kurumun veri analitiği konusunda yaptığı çalışmalar sektörle paylaşılmıştır.

BT Hizmet Yönetimi Birimi

2022 yılı faaliyet döneminde, Risk Merkezi (RM) ve KKB Hizmet Kataloğunda yer alan yine 101 hizmet anlık olarak izlenmiş ve SLA performans raporlarıyla tüm paydaşlar bilgilendirilmiştir. KKB hizmetlerinin kullanılabilirlik raporları haftalık ve aylık olarak, Risk Merkezi (RM) hizmetleri tarafında ise raporlar haftalık, 15 günlük ve aylık periyotlarda ilgililerle paylaşılmıştır.

KKB’nin güçlü altyapıları üzerinden sunulan ürün ve hizmetleri üyelerin kesintisiz ve en üst kalitede kullanabilmesi amacıyla özel izleme sistemleri ve yöntemleri kullanılmakta, robotik izleme faaliyetleri gerçekleştirilmekte, soruna dönüşme potansiyeli olan bulguların üyeleri etkilemeden giderilmesini sağlayacak yöntemlere yatırım yapılmaktadır. Bu izleme faaliyetleri kapsamında gerek uygulamaların gerek altyapıların en detay bileşenleri yakından izlenmekte ve kapasite yönetimleri de proaktif izleme çalışmalarıyla birlikte takip edilmektedir.

KKB Anadolu Veri Merkezi tarafında, 23 farklı müşteriye SLA performans raporları, enerji tüketim verileri ve kabin logları aylık periyotlarda iletilmektedir. Enerji, sıcaklık ve nem değerleri anlık olarak izlenmekte ve Servis Yönetimi üzerinden yönetilmektedir. Servis Yönetimi uygulamasından alınan verilerle oluşturulan AVM Bülteni, bölüm yöneticileriyle aylık periyotla paylaşılmaktadır. KKB Genel Müdürlük ve KKB Anadolu Veri Merkezi olarak çalışılan üçüncü parti firmaların SLA ölçümlemeleri ilgili tüm paydaşlara sunulmaktadır.

2022 yılı içerisinde, üye ve müşterilerden gelen ve BT kapsamında ele alınacak olan her türlü sorun, hata, şikâyet, danışma ve destek anlamında tek nokta olarak kurgulanan Çözüm Merkezi Ekibi faaliyete geçmiştir. KKB İç Kullanıcıları tarafından iletilen ve BT kapsamında ele alınacak olan her türlü sorun, hata, şikâyet, danışma ve destek taleplerinin, Çözüm Merkezi ekibi tarafından karşılanmasına yönelik süreç çalışmaları devam etmektedir. Üye ve müşteri/BT (CSM/ITSM) ayrımıyla birlikte, Servis Yönetimi uygulamasında yapısal bir değişiklik yapılmış ve üye/müşteri şikâyetleriyle olay kayıtlarının birbirleriyle ilişkili ancak farklı alanlarda yönetilmesi sağlanmıştır.

KKB tarafında iç hizmetlere ait 66 hizmeti içeren erişilebilirlik raporları, 2022 yılında da aylık olarak raporlanmaya devam etmiştir. TBB Risk Merkezi’ne (RM) sunulan üçüncü parti hizmetinin iletimleri devam etmiştir. Bilgi Teknolojileri Bölümü özelinde yapılmakta olan açık statülü Alpha kayıtlarına ait bilgilendirmeler 2022 yılı içerisinde de KKB genelinde paylaşılmıştır. Her iş günü sonunda ilgili ekiplere, hizmet kesintisi ve hizmet kalitesi konulu Günlük Hizmet Kalitesi Durum Raporu iletilmektedir.

BT Proje ve Ar-Ge Yönetimi

BT Proje ve Ar-Ge Yönetimi BT ve Ar-Ge yönetişiminde aldığı aktif rol ile risklerin belirlenmesi, tanımlanması, yönetilmesi ile beraber, şeffaf ve güncel bilgi akışını sağlamaktadır. Ayrıca Ar-Ge faaliyetleri kapsamında üstlendiği Ar-Ge yönetim faaliyetleri doğrultusunda; üniversite, kurum ve kuruluş iş birlikleriyle T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na gerçekleştirilen raporlama, denetim ve ilgili ilişkilerin yönetilmesinde aktif rol almaktadır.

Proje ve Ar-Ge yönetiminde dijital dönüşüm perspektifiyle 2021 yılında devreye alınan, globalde ve yerelde örneği bulunmayan 2022 yılında iyileştirme faaliyetleriyle genişletilerek proje ekiplerinin kullanımına sunulmuştur.

BT Proje ve Ar-Ge Yönetim Ofisinin dijitalleşme perspektifindeki bir sonraki adımını oluşturan yapay zekâ tabanlı Otonom Proje Yönetim Asistanı geliştirme çalışmalarına 2022 yılı boyunca devam edilmiştir. Projenin çıktılarının proje yönetim süreçlerinde, yapay zekânın kullanımına yönelik ulusal ve uluslararası boyutta başarılı örnekler oluşturacağı öngörülmektedir.

Kurum bünyesinde proje ve Ar-Ge yönetim olgunluk seviyesinin yükseltilmesi, güncel proje yönetim teknik ve araçların kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla eğitim ve çalıştaylar düzenlenmiştir. KKB’nin, Ar-Ge Merkezleri İletişim ve İş Birliği Platformu (ARGEMİP) Yürütme Kurulu Üyeliği de yine 2020 yılından bu yana devam etmektedir. Bu üyelikle Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin niteliğinin artırılması, aralarındaki iletişimin desteklenmesi, Bakanlık seviyesinde toplu temsil edilmesi ve ortak katkı sağlanması konularında aktif rol alınmaktadır.

Ayrıca ISO 20000 sertifikasyonu altında tanımlanan iş ilişkileri yönetimi kapsamında iş birimlerinin BT içinde temsil edilmesi için yetkili kişi belirlenmesine yönelik 2021 yılında taslak süreç oluşturulmuştu. 2022 yılında bu uygulama, KKB içinde tüm bölümleri kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmıştır.

BT İş Analizi ve Test Yönetimi

BT İş Analizi ve Test Yönetimi, 2022 yılı içinde devreye alınan tüm proje ve yazılım değişiklik taleplerinde mevcut fonksiyonel ve teknik iş ihtiyaçlarını, ekran ihtiyaç ve işleyişlerini, diğer sistemlere etkilerini, yetkilendirme yapısını, özellikle erişilmesi gereken bilgileri, hedeflenen hizmet seviyesini, performans kriterlerini, ekran ve web servislerdeki alan kontrollerini, veri gereksinimini göz önünde bulundurarak analiz ve test çalışmalarını gerçekleştirmiştir.

Hizmet kalitesinin sürekliliği ve sürdürülebilirliği, yazılım geliştirme yaşam döngüsü kapsamında artırılabilir kalite bakış açılarıyla uygulamalar için koşulan test otomasyon senaryo adetleri ve bu senaryoların kapsamları genişletilmiştir. Senaryoların analizden gerçek ortama geçiş aşamasına kadar tüm yazılım geliştirme yaşam döngüsü boyunca otomatize ve entegre bir sistem öngörülmüş ve bu döngü içindeki tüm aktörlerin katkı sağlayacağı bir test otomasyon altyapısının devamlılığı sağlanmıştır. Toplam kalitenin sürdürülebilirliği için test otomasyon senaryoları %23 oranında artırılmış ve tüm uygulamaların %50’sini kapsar duruma getirilmiştir. 8.000 üzerinde test otomasyon senaryosu her gün çalıştırılarak, geliştirme kalitesinde hata oranlarının en aza indirilmesine, test faaliyeti için ekiplerin gücünün otomatik süreçlerle karşılanmasına ağırlık verilmiştir. Her türlü altyapı, yazılım ve konfigürasyon değişikliklerinde “uçtan uca test” bakış açısıyla regresyon setlerinin düzenli olarak koşularak e-posta aracılığıyla sonuçlarının paylaşılması sağlanmıştır.

Sürekli gelişim bakış açısıyla,

• Kullanıcı arayüz tasarımlarının daha pratik, anlaşılabilir ve kullanıcı dostu yapılabilmesi amacıyla yeni bir Kullanıcı Arayüz Tasarımı aracı,
• Testlerin etkin planlanması ve işlevsel yönetimi, yazılım geliştirme yaşam döngüsü ile entegre takibi için yeni bir test yönetim aracı konumlandırılmıştır.

Özellikle son çalışma kapsamında mevcut uygulamalar için regresyon test senaryoları hazırlanıp, yeni test yönetim aracına yüklenmiştir.

Üniversitelerle iş birliği çalışmalarına yönelik olarak, Sabancı Üniversitesi ile Sanayi Odaklı Projeler programı kapsamında bir iş birliği yapılarak, Test Otomasyon için Yapay Zekâ kullanımı konusunda çalışmalar başlatılmıştır. Bu çalışmaların devamı olarak 2022 senesinde Test Otomasyon Faaliyetlerinde Yapay Zekâ Kullanımı projesi başlatılmıştır. 2023 yılında tamamlanması hedeflenen bu projeyle ekranlar için yazılacak test otomasyon senaryolarında objelerin yapay zekâ ile otomatik olarak algılanması hedeflenmektedir. Bu uygulama, test otomasyon senaryolarının oluşturulmasını hızlandıracak ve bakımını kolaylaştıracaktır. Bu uygulamanın daha sonra ürünleştirilerek finans sektörüne bulut üzerinden hizmet verecek şekilde çalışması hedeflenmektedir.

2023 yılında mobil regresyon testlerinin farklı cihazlarda koşulmasını ve uzaktan yönetilmesini sağlamak amacıyla, cihaz parkuru yönetimi ürünleri için POC çalışması yapılması planlanmaktadır. POC çalışmasının çıktısı doğrultusunda, 2023 yılında bu alanda da yeni bir ürün konumlandırarak mobil cihaz testlerindeki olgunluk seviyesinin artırılması hedeflenmektedir.

Hizmet kalitesinin sürekliliği ve sürdürülebilirliği, yazılım geliştirme yaşam döngüsü kapsamında artırılabilir kalite bakış açılarıyla uygulamalar için koşulan test otomasyon senaryo adetleri ve bu senaryoların kapsamları genişletilmiştir.

KKB çalışanları katıldıkları derslerde mevcut tecrübe ve bilgi birikimlerini paylaşarak sektörel/saha bilgisinden üniversitelilerin de yararlanmalarına olanak sağlamışlardır.

Teknoloji Mimari Yönetimi Birimi

KKB’nin ürün ve hizmetlerini servisler aracılığıyla paylaşma teknik stratejisiyle uyumlu olacak şekilde 2022 yılı içinde yaklaşık 4,5 milyar web servis isteği karşılanmıştır. Bu rakam 2021 yılındaki web servis çağrı sayısına göre %35’lik bir artışı ifade etmektedir. 2022 Ağustos ayında ise 452 milyonluk web servis çağrı sayısıyla aylık bazda kurum rekoru kırılmıştır. 2021 yılı içinde API’ların izlenmesine yönelik oluşturulmuş altyapılar sayesinde, 2022 yılında gerçekleşen hizmet kesintilerinin KKB kaynakları tarafından tespit oranı %80’lar seviyesine ulaşırken, sorunun varlığını tespit süresi ise dakikalar mertebesine inmiştir.

2022 yılı için kurumsal olarak kulla- nılan çerçeve yazılımlar ve kütüphaneler üzerinde majör versiyon güncellemeleri gerçekleştirilmiştir. Böylece kurumsal olarak oluşturulan çerçeve yazılımların ve kütüphanelerin hem yeni teknolojik özellikleri desteklemesi hem de güvenlik açısından güçlü kalması sağlanmıştır. “Risk Merkezi Üye Güvenlik ve Web Servis Yetki Uygulaması”, “Elektronik ve Mobil İmzalama” ve “Kurumsal Merkezi Şifreleme” uygulamaları KKB’nin güncel yazılım geliştirme teknolojileri ve çerçeve yazılımlar kullanılarak yeniden ele alınmış ve takvimine uygun olarak üretim ortamına dahil edilmiştir.

Teknoloji Mimari Yönetimi olarak yazılım yaşam döngüsü yönetimi ve DEVOPS başlığı altında 2022 yılı içinde KKB’nin yazılım geliştirme süreçlerine destek verilmiştir. Yazılım yaşam döngüsünün yönetimi için kullanılan tüm ürün ve hizmetlere ait ürünler ve altyapılar yıl içinde sürekli olarak güncellenmiştir. Bu çalışmalarla ilgili ürünlerin desteklenebilir seviyede kalmasına olanak sağlanmıştır. KKB’nin iç bulut teknolojisi üzerinde çalışacak uygulamalara ait farklı yazılım yaşam döngüsü ürünleri ve araçlarının üretim ortamına taşıma süreçleri kurgulanmıştır.

Kurum tarafından geliştirilen uygulamalara ait kaynak kodlar hassas veri analizinin sürekli olarak yapılması sağlanmıştır. KKB için uygulama geliştiren dış firmaların geliştirimlerinin KKB’nin yazılım yaşam döngüsüne uyumlandırılmasına yönelik süreçler tasarlanmıştır. Dijital Platformlar ekibinin geliştirdiği dotnet uygulamaları kurumun belirlediği Yazılım Geliştirme Yaşam Döngüsü (SDLC) süreçlerine dahil edilmiştir.

Veri Mimarisi yönetiminde 2022 yılı içinde “İş Veri Sözlüğü” oluşturulmasına yönelik süreç ve sözlük uygulamasının geliştirme çalışmaları tamamlanmıştır. İlgili çalışmalarla iş süreçleri/ürünler, iş veri sözlüğü ve fiziksel veri elemanlarının ilişkilendirildiği bir yapı kurulmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmaların bir çıktısı olarak da KVKK envanterinin otomatik olarak oluşturulması planlanmaktadır.

2022 yılının son günlerinde kurum içinde veri gizliliği yönelik olgunluk seviyesini daha da iyi bir noktaya taşıyacak veri maskeleme ve şifreleme uygulamasının tedariğine yönelik karar alınmış ve ürün seçim süreci tamamlanmıştır. 2023 yılında veri maskeleme ve şifreleme ürünü ile ilgili olarak konumlandırma faaliyetleri gerçekleştirilecektir.

BT Altyapı ve Operasyon Birimi

KKB Anadolu Veri Merkezi Çalışmaları:

Tam kapasite hizmet vermeye devam eden Anadolu Veri Merkezi enerji tüketimi yıllık 3 MWh seviyelerine çıkmış olup 2022 yılında tüketilen enerjinin yaklaşık %5’i, kurulumu tamamlanan Çatı ve Otopark GES projeleriyle yenilebilir kaynaklardan sağlanmaya başlamıştır. Ayrıca mevsimsel şartlardan minimum etkilenmeye yönelik verimlilik çalışmaları kapsamında prototip nemlendirme sistemlerinin kurulumları yapılarak 150 kW kurulu güç kullanımının önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Anadolu Veri Merkezi içerisinde hizmet verilen üyelerin iç taleplerini karşılamaya yönelik tüm enerji-soğutma-yapısal kablolama, vb. operasyonel faaliyetler tamamen merkezin teknik personelleri tarafından karşılanmaya başlamıştır. Anadolu Veri Merkezi tarafından hizmet verilen üye sayısının ve buna bağlı olarak operasyonel faaliyetlerin artmasıyla birlikte yenilenen ve büyütülen izleme sistemleriyle 7/24 faaliyetlerine kesintisiz olarak devam etmektedir.

KKB Anadolu Veri Merkezi’nde 2022’de tamamlanan KKB Finansal Bulut ortamları, kurulumları sonrası yılın son çeyreğinde ilk müşterilerine hizmet vermeye başlamıştır.

Mainframe:

2022 yılında Mainframe işletim sistemi güncellenmiştir. Ayrıca işletim sistemiyle uyumlu seviyelerde çalışması için ürünler son versiyonlara güncellenmiştir.

İstanbul ve Ankara ODM merkezinde çalışan tüm mainframe ortamlarının kapanış ve açılış işlemlerinin otomatik yapılması için gerekli altyapılar kurulmuştur.

Tüm mainframe FTP server ve client altyapı güvenliği artırılmıştır.Yedekleme altyapısı süreci elden geçirilip kartuş stoğu artırılmıştır.

Veritabanları Yönetimi:

Ankara AVM’de ODM kapsamında veri tabanlarına hizmet veren altyapı güncellenmiş, daha güvenli hale getirilmiştir. Exadata DBM Image Upgrade çalışmaları yapılarak daha güvenli ve stabil hale getirilmiştir. 2022 ODM kapsamına DWH veri tabanlarının replikasyonu gerçekleştirilmiş ve otomasyona dâhil edilmiştir.

Kurum bünyesinde kritik hizmet veren veri tabanlarında güncelleme çalışmaları yapılarak daha güvenli ve stabil hale getirilmiştir. Hizmet sağlanan kurumlar için veritabanı kurulumları gerçekleştirilmiş, kurum açısından kritik öneme sahip verita-banlarının yedeklenmesinde kullanılan araçlar son versiyonuyla değiştirilmiş ve eski yedekler yeni makineye aktarılmıştır.

Merkezi BT Operasyonları:

Merkezi BT Operasyonları kapsamında; yaklaşık 70 uygulama için preprod ve prod ortamlarında izleme devreye alınmıştır.

Bilgi güvenliği ajanlarının yaygınlaştırma çalışmaları yapılmıştır. Online toplantı platformlarında geliştirmeler yapılmıştır. ODM Otomasyon çalışmalarının planlanması, yeni altyapı bileşenlerinin mevcut akışa uyarlanması ve geçişin gerçekleştirilmesi çalışmaları Merkezi BT Operasyonları ekibi tarafından yönetilmiştir.

BT Açık Sistemler:

2022 yılında Finansal Bulut altyapısı tamamlanmıştır. Eski kartuşların yeni teknolojiye dönüşümü sağlanmıştır.

İşletim sistemi ve sanallaştırma altyapısı modernizasyonları tamamlanmıştır. Tüm envanterde sıkılaştırma çalışmaları tamamlanmıştır.

Lisanslama çalışmaları yapılmıştır. Ankara ODM veri merkezindeki depolama altyapısı yeni nesil depolama altyapısına dönüştürülmüştür.

Ağ ve Ağ Güvenliği:

Ağ yönetimi ve güvenliğine yönelik son teknoloji güncellemeleri yapılmıştır.